صفحه محصول - فیزیولوژی دستگاه تنفس

 فیزیولوژی دستگاه تنفس

• مجاری تنفسی را به مجاری هدایت کننده (Conducting Zone) و ناحیه تنفسی (Respiratory Zone) تقسیم بندی میکنیم: ...
• نای پس از ورود به قفسه سینه به دو شاخه تحت عنوان نایژه ها یا برونکوس ها تقسیم می شود.

ظیفه دستگاه تنفس (به انگلیسی: Respiratory System) تامین اکسیژن برای سلولهای بدن و دفع دی اکسید کربن (گاز کربنیک) حاصل از متابولیسم است. تمام حیوانات پرسلولی به نوعی دستگاه تنفس دارند که در جاندران ساکن آب محل تبادل گازها را آبشش و در پستانداران و پرندگانشش می نامند. در جانورانی مانند کرم خاکی تنفس از نوع تنفس پوستی و در حشرات دستگاه تنفس از نوع تنفس نایی است. در این مقاله فقط به بررسی دستگاه تنفس انسان که مشابه اغلب پستانداران است می پردازیم.

اعضای این دستگاه عبارتند از: بینی، حنجره، نای (تراشه)، ریه ها.

آناتومی دستگاه تنفس

بینی: بینی خارجی از استخوانها و غضروف ها تشکیل شده است. حفره های بینی از مخاط و عروق خونی پوشیده شده اند که هوا را قبل از رسیدن به ریه ها گرم و مرطوب می کنند و با کمک موها و مژک ها گرد و غبار آن را می گیرند.

حنجره: حنجره که در جلوی گردن قرار گرفته (در موازات سومین تا ششمین مهره گردنی) هم راهی برای عبور هوا است و هم صدا را تولید می کند. ساختمان حنجره از چندین غضروف و عضله تشکیل شده است.

نای: لوله تنفسی که پس از حنجره قرار گرفته نای است. ساختمان نای از غضروف هایی به شکل حلقه ناقص (Ω) تشکیل شده. نای 12–10 سانتی متر طول دارد و قطر داخلی آن 2–1/5 سانتی متر است. این لوله از محاذات ششمین مهره گردن به سمت پایین می آید و بعد به دو شاخه راست و چپ تقسیم می شود که این شاخه ها نایژه (برونش) نامیده می شود. نایژه راست 2/55 سانتی متر طول دارد و وارد ریه راست می شود. نایژه چپ 5 سانتی متر طول دارد و وارد ریه چپ می شود. نایژه ها در داخل ریه ها به شاخه های کوچکتری به نام نایژک (برونشیول) تقسیم می شوند. داخل نای و برونش هاسلول های مژکدار وجود دارند که با حرکت خود به سمت دهان ذرات موجود در هوا را بیرون می رانند و مانع رسیدن آنها به ریه ها می شوند.

ریهها: ریه ها به شکل نیمه مخروطی هستند و قسمت های طرفی حفره سینه را پر می کنند. قاعده ریه ها روی پرده دیافراگم (عضله ای که حفره سینه و حفره شکم را از هم جدا می کند) قرار گرفته و قله ریه ها مجاور دنده اول است. ریه کودکان صورتی رنگ است ولی ریه بزرگسالان به علت ذرات زغال وارد شده از راه تنفس خاکستری رنگ می باشد.

ریه راست از 3 قطعه (لوب) وریه چپ از 2 قطعه (لوب) تشکیل شده است. نایژک ها در ریه ها به حفره های هوایی کوچکی به نام آلوئول ختم می شوند. آلوئول ها دارای مویرگ های فراوانی هستند و تعویض اکسیژن هوا با دی اکسید کربن خون داخل این حفره ها انجام می شود.

پرده جنب: پرده ای دو لایه به نام پرده جنب هر ریه را به طور جداگانه از بیرون می پوشاند. بین این دو لایه مقداری مایع (مایع جنب) وجود دارد که باعث لغزندگی و نرم شدن حرکات می شود.

ریه ها ساختمان ارتجاعی دارند و تمایل دارند تا مثل بادکنکی بدون هوا روی خود بخوابند ولی فشار منفی که بین دو پرده جنب وجود دارد باعث باز نگه داشتن ریه ها می شود.